Edukacja metodą Montessori ma swój początek w roku 1900, kiedy to dr Maria Montessori została dyrektorem placówki dla dzieci upośledzonych umysłowo, działającej przy Uniwersytecie Rzymskim. Niezwykłe efekty lekarki w pracy z dziećmi i nastolatkami o specjalnych potrzebach, a potem z maluchami uczęszczającymi do pierwszego włoskiego „Domu Dziecięcego” sprawiły, że została uznana za jednego z najbardziej wybitnych pedagogów. Przeczytaj, na czym polega metoda Montessori i jak realizować jej założenia w wychowywaniu dziecka.
Spis treści:
Nowatorskie spojrzenie Marii Montessori na dzieci i ich edukację
Gdy Maria Montessori objęła stanowiska dyrektora szkoły dla dzieci ze specjalnymi potrzebami (opóźnionymi w rozwoju lub autystycznymi), od razu zaczęła zmieniać okrutny system „edukacji”, który polegał na izolowaniu dzieci w pustych pokojach. Przede wszystkim traktowała podopiecznych – i do tego samego namawiała pracowników placówki – z najwyższym szacunkiem, jako wyjątkowe jednostki. W swoim programie edukacyjnym uwzględniała ich potrzebę stymulacji, sensorycznej pracy, budowania poczucia własnej wartości oraz dbania o siebie i swoje otoczenie.
Montessori zapisywała wszystkie obserwacje i eksperymenty, co pozwalało wciąż udoskonalać metodę pracy z dziećmi. Jakie rezultaty osiągnęła? Przede wszystkim zrozumiała i potrafiła zaspokoić potrzeby młodych osób pozostających pod jej opieką. Po dwóch latach wielu jej nastoletnich podopiecznych było w stanie zdać standardowy egzamin, kończący szóstą klasę w publicznych włoskich szkołach!
Potem lekarka zaczęła koordynować pracę Dziennego Centrum Opieki dla dzieci pracowników, które były zbyt młode na pójście do szkoły publicznej. Pod jej opiekę trafiła grupa pięćdziesięciorga maluchów w wieku 2-5 lat oraz jeden niewykształcony opiekun. Montessori postanowiła najpierw podszkolić starsze dzieci, żeby mogły pomagać w różnych niezbędnych pracach i zajmowaniu się młodszymi. Wprowadziła też edukacyjne puzzle i inne pomoce do ćwiczenia percepcji (z których korzystała w programie dla upośledzonych dzieci). Maluchy wręcz je pokochały! Jednak ku swojemu zaskoczeniu — zauważyła, że dzieciakom największą radość sprawia nauka praktycznych, codziennych zajęć.
Nie trzeba było długo czekać, żeby klasa zmieniła się nie do poznania. Starsze dzieci pomagały w przygotowywaniu i podawaniu posiłków, utrzymywały otoczenie w porządku i czystości, a nawet zaczęły się uczyć pisać i czytać. Historia szkoły Montessori obiegła cały świat, a jej odkrycie wprowadziło edukację wczesnoszkolną na nowy poziom.
Główne założenia metody Montessori
Maria Montessori zdołała powtórzyć imponujące efekty w każdej kolejnej placówce otwieranej w Europie i Stanach Zjednoczonych, a najważniejsze spostrzeżenia poczynione w trakcie swoich badań nazwała „sekretami dzieciństwa”. Według jej obserwacji małe dziecko lubi spontaniczne powtórzenia i woli pracować niż się bawić, zaś zajęcia wymagające koncentracji i samodyscypliny sprawiają mu radość, jeśli odbywa się to bez przymusu.
Poza tym do osiągnięcia spektakularnych efektów (np. w postaci umiejętności czytania i pisania u 4,5-latków) niezbędny jest wykształcony nauczyciel, który potrafi rozpoznać indywidualne potrzeby dziecka i podążyć za nimi oraz otoczenie w pełni dostosowane do warunków edukacyjnych dzieci.
Jak wprowadzić założenia metody Montessori w domu?
Możesz zdecydować się na przedszkole lub szkołę realizującą metodę Montessori, ale warto wprowadzić jej główne założenia we własnym domu. Wszystkie zabawki oraz materiały i pomoce edukacyjne powinny znajdować się tam, gdzie dziecko może swobodnie sięgnąć (czyli odpowiednio nisko). Świetnym pomysłem jest zakup zabawek i malutkich mebli, które wyglądają i działają jak prawdziwe (np. realistyczne figurki zwierząt czy kuchenki dostosowane do wzrostu malucha). W tej roli doskonale także sprawdzi się oferta https://kidshelper.pl/, gdzie znajdziesz szereg narzędzi i pomocników, które umożliwią dziecku swobodną i samodzielną pracę (i zabawę!) podczas pieczenia pierniczków lub dekorowania babeczek lub zabawka o wielu możliwościach – Bujak Montessori.
Najważniejsza jest nauka poprzez działanie, i to podejmowane spontanicznie przez dziecko. Maluch sam (albo z towarzyszem zabawy) decyduje gdzie, czym i jak długo chce się zajmować, dzięki czemu poznaje swoje możliwości i potencjał. Uczy się też, że może robić to, na co ma ochotę, ale w pewnych granicach – nie wolno przeszkadzać, ranić ani niszczyć. Tak wychowywane dziecko najpierw odkrywa świat, potem świadomie go poznaje i rozwija umiejętności społeczne, a na końcu współtworzy.
